BURN OUT

Het niet (h)erkennen van overmatige stress is het grootste gevaar voor de ontwikkeling van overspannenheid en burn-out. Hierbij is het van belang dat je je realiseert dat mensen  doorgaans verschillend op stress reageren. Bij de één zullen de klachten meer psychisch zijn en bij de ander meer van lichamelijke aard, of een combinatie van beiden.

Ook zijn er mensen die nergens last van hebben en onder langdurige stress prima functioneren. Deze categorie mensen heeft de vaardigheid om stress snel te neutraliseren en zich goed te kunnen opladen voor een volgend moment of de volgende dag.

Wat zijn dan risicofactoren? Onzekerheid, Stress draait om informatie.” Voorspelbare situaties zijn goed, maar is er veel onduidelijkheid, dan kan dat stress opleveren. Een onduidelijke werksituatie: „Je bent onzeker over je functioneren. Kan ik het wel aan?” Of je bent onzeker over je carrière, positie in je gezin. Het gaat slecht met het bedrijf waar je werkt. Er zijn de hele tijd geruchten en je hebt geen idee wat de toekomst brengt.”

Nog een risicofactor: gebrek aan sociale steun, de baas heeft niet door hoe hard je werkt en je krijgt geen waardering voor dat harde werk , wat de onzekerheid weer voedt. Ook belangrijk: gebrek aan onafhankelijkheid en controle. Wie zelf zijn werkritme en carrière bepaalt, heeft er ook meer grip op. Remedie volg het ritme van je lichaam, niet de melodie in je hoofd!

Langdurige spanning gaat, naarmate de tijd en de druk toenemen, klachten geven die steeds ernstiger worden:

Burn-out en hormonen

Langdurige stress kan uitmonden in burn-out. Een gevolg hiervan is ook een beschadiging van je lichaam. De hormonenhuishouding, het Immuunsysteem en de chemische meridiaan kunnen geheel van slag raken. In enkele gevallen kan burn-out resulteren in blijvende negatieve effecten/gedragspatronen in de hersenen.

Volgens sommige theorieën zijn alle psychische processen uiteindelijk ook lichamelijk. Als er zich iets afspeelt in de hersenen is dat in zekere zin tastbaar. Omdat de hersenen ook een orgaan zijn. Stress heeft invloed op het lichaam, dat blijkt onder andere uit onderzoeken naar hart- en vaatziekten. Erfelijkheid is voor 50 % de veroorzaker, en voeding voor 5 tot 10 %.

Stress heeft ook invloed op het cholesterolgehalte.
Bij stress geven de hersenen een signaal af aan de bijnieren om adrenaline aan te maken. Adrenaline is een noodzakelijk functioneel hormoon. Het is het hormoon dat het lichaam voorbereidt op een bedreigende situatie. De brandstofreserves worden aangesproken, waardoor vetzuren in de bloedcirculatie worden opgenomen. De spieren worden aangespannen, de hartslag gaat fors omhoog en het lichaam is gereed om te vechten of te vluchten’.

Vechten en vluchten doen we normaal gesproken sinds lange tijd niet meer. De vetzuren die als brandstof bedoeld waren, blijven in de bloedcirculatie zitten, met als gevolg een verhoging van het cholesterolgehalte. Uiteraard gebeurt dit niet als je een keer gestresst bent. Het lichaam kan veel hebben en zal zich na een tijd weer herstellen.

Bij burn-out bestaat er wel een groot risico

Het immuunsysteem kan dan aangetast worden, dit hangt direct samen met het hormoonsysteem. Onder invloed van stresshormonen produceert het immuunsysteem signaalstoffen die via de invloed op de hersenen vermoeidheid kunnen veroorzaken. Dit soort ingewikkelde processen zit achter stress en burn-out.

Ook heeft het relaties met onder meer ME, CVS en fibromyalgie. Burn-out gaat onder andere gepaard met extreme vermoeidheid, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, slaapproblemen en labiliteit van het autonome zenuwstelsel. Deze worden veelal aangeduid als functionele klachten.

Er worden dan geen organische oorzaken gevonden. Er bestaan (nog) geen instrumenten om dergelijke klachten te meten, dus bestaan ze meestal niet en worden ze ontkent. Vaak wordt dan gezegd dat het ‘tussen de oren zit’. Dat klopt en is ernstig, aangezien de hersenen ook een orgaan zijn. Burn-out is daarom een serieus, niet te ontkennen en weg te cijferen probleem. Mensen met burn out achtige symptomen zijn gevoelig voor het thema “kleineren” , vinden het lastig om hun “territorium “in te nemen en zijn teveel gericht op de omgeving buiten zichzelf, ze laten hun ritme bepalen door anderen. Dit creëert teveel Tripa energie ( warmte ) en levert vaak schildklierproblemen op.

Het emotionele gedeelte van de hersenen, het limbisch systeem, zit precies midden tussen de oren. Betekent dit dat burn-out en b.v. ME psychisch zijn? Deze term veronderstelt dat er een scheiding bestaat tussen lichaam en geest. Vaak wordt dan gedacht dat als iets psychisch is, het daarom wel te beïnvloeden is. Het is eigenlijk niet echt omdat het niet lichamelijk is. Maar emoties zijn echter wel lichamelijk. Angst is een proces in de hersenen en niet Iets vaags en ontastbaars.

We weten dus dat bij burn-out de hormonenhuishouding ontregeld wordt. Net als bij het cholesterolprobleem, begint het probleem met een voortdurende aanmaak van de stress- en stofwisselingshormoon adrenaline. Bij langdurige overmatige stress gaat het lichaam onder andere ook cortisol aanmaken. Dit is ook een stresshormoon dat erop gericht is de heftige werking van adrenaline af te remmen.

Als het adrenalinesysteem de kans zou krijgen zijn gang te gaan, zou het lichaam binnen de kortste keren alle reserves consumeren en letterlijk kunnen bezwijken. Je ZOU dus gek kunnen worden door de stress als er geen afremming zou plaats vinden. Dit wordt wel eens de ‘bluswater’ theorie genoemd; de waterschade zou erger zijn dan de brand van de stress die moet worden geblust.

Het schadelijke van chronische stress is dat het energievretende adrenalinesysteem, door een permanent verhoogd cortisolniveau, chronisch wordt afgeremd. Dit zou grote schade aan het lichaam kunnen veroorzaken. Vooral het hersendeel dat een belangrijke rol speelt bij stress, de hippocampus, is gevoelig voor cortisol. De hippocampus is onderdeel van het limbisch systeem (de emotionele hersenen) en heeft een dubbelfunctie.

De hippocampus speelt een rol in het geheugen in het algemeen, maar specifiek in het geheugen voor stresssituaties. Hierdoor herken je direct of een bepaalde situatie mogelijk bedreigend voor jou is en kun je snel beslissen wat je eraan kunt doen. Verder regelt de hippocampus dat er niet teveel of te weinig cortisolhormoon in het lichaam wordt aangemaakt.

Ben jij een burn-out type?

Burn-out het heeft niets met zwakte te maken. Mensen die een burn-out krijgen zijn vaak types die zeer loyaal zijn naar hun omgeving. Ze hebben een groot ~verantwoordelijkheidsgevoel en een te sterk doorzettingsvermogen. Het karakter speelde een belangrijke rol in het al of niet krijgen van burn-outklachten. Onderstaand hebben we een aantal typologieën genoemd die je kunnen helpen in het helder krijgen van de oorzaken.

De oververantwoordelijke

Deze persoon Is altijd bezig met zijn omgeving. Hij kijkt op feestjes en partijen of iedereen het naar de zin heeft. Wil alles sterk onder controle houden. Kan moeilijk delegeren en de situatie uit handen geven.

De uitslover

De uitslover is sterk ambitieus en een harde werker. Hij is bereid veel in zichzelf en anderen te investeren. Beloning is een belangrijk woord voor deze persoon.  Veel van de activiteiten die worden uitgevoerd hebben te maken met een behoefte aan waardering.

De perfectionist

De perfectionist legt de lat altijd hoger. Hij streeft naar een hoog niveau van excelleren. De perfectionist is streng naar zichzelf als niet alles 100 % in orde is. Sommige perfectionisten ronden een taak weleens niet af, omdat ze de bang zijn te falen.

De zorger

Vaak van jongs af is de zorger bezig om het iedereen naar de zin te maken. Tijdens cursussen is de zorger degene die voor iedereen snoepjes en koekjes meeneemt. Zij nemen ook vaak de zorgtaken op zich wanneer zieke mensen in hun omgeving verzorgd moeten worden.

De duizendpoot

Duizendpoten doen het liefst alles tegelijkertijd. Ze combineren diverse taken en voelen zich daar nog goed bij ook. Ze zijn altijd op zoek naar hoe dingen nog efficiënter en effectiever gedaan kunnen worden. Zij hebben vaak een goed overzicht over de situatie.

De individualist

De individualist hoeft niet perse egoïstisch of egocentrisch te zijn. Hij doet graag dingen alleen. Hij houdt ervan de zaken alleen op te lossen. Dit kan zijn om twee verschillende redenen. Of hij wil een ander niet lastigvallen. Of hij heeft het idee dat de taken veel beter door hemzelf uitgevoerd kunnen worden, dan door een ander.

Waarschijnlijk zul je jezelf wel in één (of meer) van de beschreven types herkennen. Dit wil niet gelijk zeggen dat je een potentieel slachtoffer van burn-out bent.

“Leraren en huisartsen zijn het kwetsbaarst: een op de vijf heeft burn- out klachten”.

Wat zijn mogelijkheden om je burn out de baas te worden.

Wees bewust dat het ritme welke je tijdens deze periode jezelf hebt opgelegd altijd in je programmering aanwezig blijft. Aan deze programmering zit een te hoge hormoonspiegel vast, deze dient verlaagt te worden. De emotionele blokkades welke ervoor gezorgd hebben dat je teveel gericht bent geweest op je omgeving dienen worden veranderd, hierdoor kom je terug bij je eigen basis en prioriteit tot het verzorgen van je eigen lichaam. Deze verzorging geeft je een dagelijkse structuur en duidelijkheid.

In je basis zit je intuïtie, deze dient getraind te worden zodat het vertrouwen in eigen kunnen en eigen visie hersteld. Het roer moet om, je intuïtie zal de stuurde factor in je leven worden.  Nooit meer hetzelfde, wel veel relaxter!